İnsanlığı öğrenmek; vicdanıyla tanışmaktan, takıntılı olmadan ince eleyip sık dokumaktan, kendini ötekinin yerine koyarak düşünmek ve davranmaktan, iradeyi yerli yerince doğru kullanmaktan geçer.
Eşit paylaşım, müstehâkı bilmek, hesabî değil hasbî olmak …da insanlığın gerekleri.
Ya insan ?
O mu ?…şerefli olarak yaratılmış...eğer şerefinin farkında değilse insanımsı/android, sureti insan sireti/içi hayvan, yahut daha aşağı derekede bir mahlûk.
İradeli varlık (tercihleri konusunda özgür) olan insanın vicdanî tarafı, onu dikey (vertikal) yönlü mânâ merdiveninde yukarı ya da aşağı çıkarır veya indirir…
Bunu sonucu;
Ya ilmiyle amil olan âlim, ya cehliyle câhil ve zulmüyle zalim
Ya aklı başında ya başka yer(in)de
Ya sevdalı ya kavgalı
Ya barışık ya karışık
Ya mütevazı ya mütekebbir
Ya mü'min ya mücrim
Ya şâkir ya nânkör
Ya muteennî ya acul
Ya mütevekkil ya muhteris
Ya sıddık ya muhtedi
Ya muvahhid ya müşrik
Ya müttefik ya muarız
Ya dost ya düşman
Ya Hakk âşığı ya halt kaşığı
Ya fedakâr ya bencil
Ya…ya…ya…
Yahut arada, renk vermeyen cinsinden, yâ'ni münafık !
İnsanı görünüş zannetmekten kurtulmak elzem. İnsanlığı insan ile tartmak mülzem.
İnsan basîrete sahip, yâ'ni gören taraftır, insanın görünen tarafı ise beşer.
İrade-vicdan-basiret…insanın en mühim donanımları.
İnsanlığı heba etmemek lâzım...
İnsanlık öldü mü ?...dememek için…
İnsanlık ölmüş ! dedirtmemek için, ha gayret…
İnsanlığı içinden boşal(tıl)mış, sadece kabı/kılıfı insan (gibi) olana "insan"mı demeli "beşer" mi…yahut "hayvan" ya da daha aşağı mı !?
"İnsan"ın; Âdem (a.s.) ilki, hatemü'i enbiya (s.a.v) en sonuncusu ve mükemmeli…
Ehad'dan Ehad'a yolculukta ne hâlde olduğuna bakmalı kişi !
Źâtın Ehad sıfatının Vahid esmasına vâkıf olmalı kişi !
Ehl-i vukuf olan ehl-i şuhud olur vesselâm...