13 Şubat 2024 Salı

Uzay, zaman ve izafiyet (görelilik)...

Whatsapp ile Paylaş

Zamanın göreliliği sebebiyle bir astronot uluslararası uzay istasyonu'nda geçirdiği iki haftada,  dünya'da yaşlanması gerektiğinden 0,9999999993 saniye daha az yaşlanır.

Uzayda ışık hızının (saniyede 300.000km) yüzde 99,9 luk hızında uzayda 5 sene yolculuk yapılıp dünyaya dönüldüğünde, dünyadakiler için 110 yıl geçmiş olacaktır.

Eğer bu süreç, astronota iki hafta gibi gelen süre, samanyolu galaksisi'nin merkezindeki Sagittarius-A adlı kara deliğe 1 metre mesafede geçirilse,  bu esnada dünyada 3.865 yıl geçmiş olur...

Zaman görecelidir,  zamanın akışı farklı olup, ışık hızında zamanın akışı, saniyede 300.000km.

Farklı gezegenlerde zamanın akışına, gün ve yıl ölçü birimleri olarak bakılınca farklı olduğu görülür...

Mes'elâ, güneş sisteminde bazı gezegenler için gün ve yıl dünyamıza göre şöyle:

"Merkür, kendi ekseni etrafında 58.7 günde tamamlar.Merkür’ün bir günü 58.7 dünya gününe denktir. Merkür, Güneş etrafındaki turunu ise dünya ölçülerine göre 88 günde tamamlar. Venüs kendi etrafında 243 günde, Güneş etrafında ise 225 günde döner. Yani Venüs günü Venüs yılından daha uzun. Diğer  gezegenler güneşin etrafında saat yönüne  ters dönerken Venüs farklı olarak saat yönünde dönen tek gezegendir. 

Mars’ın bir günü 24 saat 37 dakika, bir yılı ise 687 dünya gününe eşit. Mars günü Dünya gününe yakın fakat Mars yılı Dünya yılının iki katına yakındır. 

Mars’tan sonraki gezegenler Güneş’ten oldukça uzak olduklarından yıl uzunlukları giderek artar. Jüpiter’de bir gün 9 saat 50 dakika iken bir yıl 4332 gün; Satürn’de gün uzunluğu 10 saat 14 dakika yıl uzunluğu 10759 gün yani yaklaşık 29,5 yıldır. Uranüs’ün bir günü 17 saat 14 dakika, bir yılı 30681 gün, yani 84 yıldır. Neptün’de bir gün, 16 saat 7 dakika iken bir yıl, 60188 gün yani yaklaşık 165 yıldır."

Evet, zaman göreceli/izafidir.

Kur'an âyetlerinde zamanın izafiliğinden (göreli olduğundan) bahsedilir. İşte iki âyet:
“Allah katında bir gün, sizin saydıklarınızdan bin yıl gibidir.”(Hac suresi, 47)
“Melekler ve Rûh (Cebrail) oraya, miktarı elli bin sene olan bir günde çıkarlar.”(Meâric suresi, 4)

Yukarıda bahsedildiği gibi dünyamızın bir günü 24 saat iken, başka gezegenlerin günleri (yani o gezegenin kendi ekseni etrafında dönüş süresi) daha az veya daha çok olabilmektedir. Gezegen ve yıldızların çapıyla/dönüş hızıyla orantılı olarak günler de uzun olmaktadır. Örneğin güneşin bir günü dünyanın bir ayı gibidir.

Dolayısıyla kâinatta bir gün izafiyete göre "bin yıl" veya "elli bin yıl"  da olabilmektedir.

Ve unutulmamalı ki; yeri göğü ve içindekileri yaratan, fizik/kimya...yasalarını koyan, mülkün ve zamanın sahibi olan "Allah, zaman ve mekândan münezzehdir".

Ne kadar da az düşünüyoruz !